Rozwój technologii towarzyszy nam na co dzień w różnych aspektach życia. Również w sporcie wykorzystywane są coraz bardziej zaawansowane innowacje. Nowoczesne rozwiązania zmieniają polską piłkę nożną, wpływając na wiele aspektów gry i przenosząc ją na światowy poziom. Dzięki nowym technologiom zmienia się sposób, w jaki gramy, oglądamy i analizujemy ten sport. W tym artykule wyjaśnimy, jak innowacje, takie jak system VAR i zaawansowane analizy danych wpływają na przebieg, a nawet wynik meczu.
VAR (Video Assistant Referee)
Jest to system technologiczny wspomagający pracę sędziów głównych w meczach piłki nożnej. Jego główne działanie polega na możliwości oglądania transmisji wydarzenia z wielu kamer, na kilku ekranach jednocześnie. Dzięki temu zespół składający się z kilku sędziów może zawiadomić sędziego głównego o jego niedopatrzeniu lub mylnej decyzji.
Dodatkowo ogromnym atutem i innowacją w tym systemie jest możliwość odtwarzania powtórki sytuacji, a także opcja spowolnienia lub nawet zatrzymania obrazu. Jest to przełom w dziedzinie sędziowania meczów piłki nożnej, ponieważ dzięki tej technologii każda akcja czy decyzja może zostać łatwo uzasadniona. System VAR ma na celu zwiększenie sprawiedliwości i przejrzystości sędziowania, eliminując ewidentne błędy, które mogą mieć wpływ na wynik meczu.
Główne zadania systemu VAR:
- przyglądanie się spornym sytuacjom, takim jak gole, czerwone kartki, rzuty karne i popełnione błędy sędziowskie;
- komunikacja głosowa z sędzią głównym przez słuchawkę w celu omówienia spornych zdarzeń;
- dostarczanie sędziom głównym dodatkowych informacji wizualnych w celu podjęcia właściwej decyzji;
- zalecenie obejrzenia sytuacji ponownie przez sędziego głównego na specjalnym monitorze przybocznym w przypadku poważnych wątpliwości.
Zastosowanie systemu VAR
System VAR (Video Assistant Referee) podczas meczu piłki nożnej może być stosowany tylko w ściśle określonych sytuacjach. Muszą być to kluczowe zdarzenia, które potencjalnie miały znaczący wpływ na przebieg meczu i jego wynik. FIFA i IFAB (International Football Association Board) ustaliły ścisłe wytyczne, zgodnie z którymi VAR może interweniować wyłącznie w przypadku czterech kategorii zdarzeń:
- decyzje dotyczące bramki – weryfikacja, czy bramka została prawidłowo zdobyta, np. czy nie było spalonego lub innych naruszeń przepisów;
- przyznawanie czerwonej kartki – ocena, czy czerwona kartka została przyznana słusznie;
- przyznawanie rzutu karnego – weryfikacja, czy rzut karny został podyktowany prawidłowo;
- pomyłki w identyfikacji zawodników – wyjaśnienie ewentualnych pomyłek sędziego przy kartkach lub wykluczeniach, jeśli ukarana została niewłaściwa osoba.
Warunki użycia systemu VAR
Nie w każdym meczu piłkarskim system VAR może być wykorzystywany. Istnieje szereg warunków, które muszą zostać spełnione, aby Video Assistant Referee działał poprawnie. Jego użycie opiera się na zaawansowanych rozwiązaniach technologicznych obejmujących transmisję wideo, specjalistyczne oprogramowanie do analizy obrazu oraz zespół dedykowanych sędziów wideo.
Warunki niezbędne do działania systemu VAR:
- transmisja meczu: aby dostarczyć sędziom VAR obraz do analizy, mecz musi być transmitowany na żywo;
- nagranie z wielu kamer: do nagrania musi zostać użyte co najmniej 8 kamer o wysokiej rozdzielczości i płynnej częstotliwości klatek, aby zapewnić sędziom VAR różne perspektywy zdarzenia;
- dostęp do specjalistycznego oprogramowania: sędziowie VAR muszą mieć dostęp do oprogramowania, które umożliwia im zatrzymywanie akcji, analizowanie poszczególnych zagrań, a także nakładanie wirtualnych linii na obraz, aby precyzyjnie ocenić pozycje zawodników (np. w przypadku spalonego);
- obecność dodatkowych sędziów: obowiązkowy jest zespół dodatkowych sędziów, którzy są w stałym kontakcie z arbitrem głównym. Ich zadaniem jest monitorowanie transmisji meczu, identyfikowanie potencjalnych błędów sędziowskich i informowanie o nich arbitra głównego.
Zaawansowane analizy danych
Aby nadążyć za zmieniającą się technologią oraz podołać nowoczesnym standardom gry, piłka nożna musi stale się rozwijać. W związku z tym kluby oraz reprezentacje podczas meczów, a także treningów, korzystają z coraz bardziej zaawansowanych analiz danych. Jest to szeroki zbiór różnorodnych technologii i metod, które pozwalają na gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie ogromnych ilości danych związanych z grą, zawodnikami oraz działalnością klubów i reprezentacji.
Analizy danych są nieocenione podczas wyboru składu gry, a także omawiania treningu. Dzięki temu można uzyskać szczegółowe dane dotyczące parametrów fizycznych, behawioralnych i medycznych zawodników oraz ich zachowań taktycznych na boisku. Dzięki zaawansowanym algorytmom i modelom predykcyjnym trenerzy mogą zoptymalizować obciążenie treningowe, dopasowywać indywidualne plany przygotowań oraz zlikwidować potencjalne zagrożenia kontuzyjne.
Analizy danych wspierają również proces podejmowania decyzji taktycznych podczas meczów. Trenerzy i sztaby szkoleniowe otrzymują szczegółowe raporty dotyczące mocnych i słabych stron rywali, preferencji w konstruowaniu akcji, a także kluczowych zawodników, na których należy szczególnie uważać. Te informacje pozwalają opracowywać skuteczne strategie gry i odpowiednio przygotowywać zespół.
Jednak największy potencjał analiz danych ujawnia się w procesie identyfikacji i rozwoju młodych talentów. Akademie młodzieżowe w klubach coraz częściej korzystają z zaawansowanych systemów monitorujących postępy fizyczne, techniczne i mentalne juniorów. Dane te są następnie analizowane przez ekspertów, którzy mogą precyzyjnie śledzić rozwój poszczególnych zawodników i dostosowywać programy treningowe do ich indywidualnych potrzeb.
Zaawansowane analizy danych w polskich klubach
Również polskie kluby i reprezentacja narodowa z powodzeniem korzystają z zaawansowanych analiz danych. Przykładem takiej drużyny jest Legia Warszawa, która na polskiej scenie piłki nożnej inwestuje najwięcej w analizę danych. Klub posiada nawet własny dział analityczny, który wykorzystuje zaawansowane narzędzia do analizy meczów, śledzenia zawodników i identyfikowania talentów.
Kolejnym przykładem jest KKS Lech Poznań, który poprzez współpracę z firmą Stats Perform, dostarczającą mu zaawansowane analizy i statystyki meczowe, również poprawia swoje wyniki. Oczywiście nie należy zapominać o reprezentacji Polski. Sztab szkoleniowy reprezentacji Polski również wykorzystuje analizę danych do opracowywania strategii meczowych i selekcji zawodników.